تسمه تایم یکی از حیاتی ترین و اصلی ترین قطعات در موتور خودرو است که وظیفه ای مهم و اساسی در عملکرد صحیح پیشرانه به عهده دارد. در این مقاله امداد خودرو آفاق به شرح علائم خرابی تسمه تایم خواهد پرداخت پس همراه ما باشید چرا که خرابی این قطعه کوچک لاستیکی اما بسیار مقاوم و با دوام می تواند منجر به توقف ناگهانی خودرو و ورود صدمات جدی و هزینه های هنگفت به موتور شود. به همین دلیل شناخت علائم خرابی تسمه تایم اهمیت فوق العاده ای دارد تا بتوانید پیش از بروز فاجعه نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.
اگر در حال رانندگی هستید یا هنگام استارت زدن متوجه نشانه های غیر عادی در خودرو خود شدید ممکن است تسمه تایم شما دچار مشکل شده باشد. در این مقاله از امداد خودرو آفاق به صورت جامع و عمیق به تمام نشانه های خرابی و پارگی تسمه تایم دلایل آن و اقدامات لازم خواهد پرداخت چرا که پیشگیری کلید تعمیر و نگهداری بهینه خودرو است. اگر با هر یک از این علائم روبرو شدید برای بررسی فوری و اعزام کارشناس متخصص کافیست با امداد خودرو آفاق تماس بگیرید تا خودرو شما در محل یا در تعمیرگاه معتبر مورد بازدید قرار گیرد.
تسمه تایم خودرو
تسمه تایم خودرو یک تسمه لاستیکی انعطاف پذیر و دندانه دار است که جزء قطعات اصلی موتور احتراق داخلی به شمار می رود. این قطعه یک رابط مهم میان میل لنگ و میل سوپاپ (میل بادامک) بوده که وظیفه اصلی تسمه تایم تنظیم و هماهنگ کردن حرکت اجزای موتور می باشد و در واقع این قطعه زمانبندی درست باز و بسته شدن سوپاپ های هوا و دود را بر عهده دارد.
تسمه تایم اطمینان حاصل می کند که میل لنگ با میل سوپاپ هماهنگ بچرخند. موتور خودرو دارای چرخه ای چهار مرحله ای شامل مکش تراکم توان و تخلیه بوده و اگر حرکت این دو قطعه (میل لنگ و میل سوپاپ) هماهنگ نباشد خودرو به درستی کار نخواهد کرد و حتی ممکن است حرکت نکند که این عدم هماهنگی در حرکت موتور می تواند تا ده ها میلیون تومان به ماشین شما خسارت وارد کند.
علائم اصلی خرابی تسمه تایم
برای تشخیص زمان خرابی تسمه تایم چند علامت هشدار دهنده مهم وجود دارد که باید به آن ها توجه کنید. شناخت این نشانه ها به شما کمک می کند تا قبل از پاره شدن کامل تسمه از آسیب دیدن قسمت های دیگر موتور جلوگیری کنید.
خاموش شدن ناگهانی خودرو و مشکل در استارت
یکی از مهم ترین و خطرناک ترین نشانه های خرابی یا پارگی تسمه تایم خاموش شدن ناگهانی خودرو در حال حرکت بوده و پارگی تسمه تایم اغلب در حین حرکت و زمانی که تنش وجود دارد رخ می دهد. اگر در حال رانندگی به صورت ناگهانی متوجه خاموش شدن خودرو شدید یا اگر قصد روشن کردن خودرو را دارید اما با وجود استارت زدن موتور روشن نمی شود این احتمالا نشان دهنده خرابی تسمه تایم است.
تسمه تایم فرسوده یا شل شده می تواند روی سرعت راه اندازی موتور تاثیر بگذارد و مشکل در روشن شدن خودرو داشته باشید زیرا لغزش تسمه روی درایو میل بادامک باعث می شود سیلندر موتور در زمان نامناسبی باز و بسته شود. کشیدگی یا ساییدگی تسمه تایم باعث رد شدن یک یا چند دندانه شده و در نتیجه زمان روشن شدن موتور افزایش می یابد یا موتور به کلی روشن نمی شود. در صورت پارگی یا جابجایی کامل تسمه تایم حرکت میل سوپاپ ها متوقف و موتور استارت نمی خورد.
اگر خودرو ناگهان خاموش شد به شدت توصیه می شود که مجدداً استارت نزنید زیرا استارت زدن با تسمه تایم پاره می تواند صدمه جدی به موتور شما وارد کند. رانندگی با تسمه تایم پاره حتی برای چند دقیقه هم می تواند خرج سنگینی روی دستتان بگذارد.
صداهای غیر عادی و آزار دهنده از موتور
شنیدن صدای غیر عادی از زیر کاپوت یکی دیگر از هشدارهای مهم است که می تواند نشان دهنده خرابی تسمه تایم باشد. اگر تسمه تایم شروع به فرسودگی کند یا دندانه های داخلی آن ساییده شوند ممکن است صدای مداوم تیک یا کلیک از موتور به گوش برسد. فرسودگی دندانه های تسمه ساییدگی تسمه روی چرخ دنده ها یا شل شدن تسمه تایم به دلیل خرابی هرزگردها می تواند باعث ایجاد این صدا شود.
این صداها می توانند ناشی از خرابی بلبرینگ تسمه تایم یا شل شدن بیش از حد تسمه باشند. غلتک های کشنده تسمه که به آن ها یاتاقان های کشنده تسمه نیز می گویند می توانند صدای بلندی ایجاد کنند. اگر این صدا در دور آرام موتور شنیده می شود باید به موقع به فکر تعویض تسمه تایم باشید.
در صورت شنیدن صدای ترق ترق و شبیه به ترک خوردن از محفظه موتور باید فورا ماشین را متوقف و موتور را خاموش کنید. این صدا می تواند به دلیل شکستگی یا فرسودگی تسمه تایم باشد. در این حالت ممکن است برخی از سیلندرها با باز شدن دریچه های مربوطه هماهنگ نباشند. برخی تسمه تایم ها به گونه ای طراحی شده اند که وقتی در شرف پارگی هستند صدای مشخصی شبیه به خش خش پلاستیک ایجاد می کنند.
کاهش قدرت شتاب و عملکرد نامنظم موتور
تسمه تایم معیوب روی عملکرد کلی موتور تاثیر می گذارد و باعث می شود خودرو نتواند توان و شتاب مورد انتظار را تولید کند. اگر ناگهان متوجه افت قدرت و شتاب خودرو خود شدید یا هنگام افزایش سرعت خودرو شتاب نامناسبی را دارید احتمالا تسمه تایم دچار مشکل شده باشد زیرا ناهماهنگی در حرکت میل لنگ و میل سوپاپ به دلیل شل شدن یا جابجا شدن تسمه تایم باعث افت شدید قدرت و شتاب موتور می گردد.
لرزش غیر طبیعی موتور به خصوص در دور پایین یکی از علائم خرابی تسمه تایم است. اگر تسمه تایم خراب شده باشد شروع به لغزش می کند و همین لغزش باعث افزایش غیر عادی دور موتور خواهد شد که در این شرایط دور موتور به شکلی غیر منطقی بالا رفته در حالی که شتاب مناسبی از خودرو دریافت نمی شود.
دراز شدن تسمه تایم یکی دیگر از علائم خرابی آن است که منجر به کاهش کشش و نیروی انحراف تسمه می شود. این اتفاق در وهله اول می تواند باعث لیز خوردن تسمه یا بدتر از آن افتادن تسمه حین کارکردن موتور شود. میس فایر دادن موتور به معنای احتراق ناقص یا ناموفق درون سیلندر است این مشکل می تواند ناشی از خرابی یا فرسودگی تسمه تایم و اختلال در باز و بسته شدن سوپاپ ها باشد.
خروج دود غیر طبیعی و افزایش مصرف سوخت
عملکرد نادرست تسمه تایم مستقیما بر زمانبندی احتراق تاثیر می گذارد. اگر هنگام استارت زدن دود سیاه مشاهده کردید که از لوله اگزوز بیرون می آید یا متوجه خروج دود اضافی و بیش از حد طبیعی از اگزوز خودرو شدید این می تواند نشان دهنده ترکیب نادرست سوخت و در نتیجه آسیب تسمه تایم باشد. سایش و کشش تسمه به کاتالیزور آسیب خواهد زد زیرا سوخت به طور کامل در محفظه ها نمی سوزد و تمام سوختی که صرف تولید انرژی نشده به سیستم اگزوز می رود.
در موارد شدیدتر پارگی تسمه تایم می تواند باعث برخورد سوپاپ ها با پیستون ها و آسیب به واشر سرسیلندر شود که در نتیجه آن دود سفید یا آبی از اگزوز خارج می شود. رد کردن تسمه تایم و عملکرد نامناسب آن منجر به مصرف بیش از حد سوخت شده و زمانی که تسمه تایم معیوب باشد موتور برای حرکت کردن به قطعات دیگر فشار زیادی وارد کرده و مصرف سوخت افزایش می یابد.
نشتی روغن در اطراف موتور
یکی دیگر از علائم خرابی تسمه تایم نشت روغن است و اگر متوجه وجود روغن در اطراف موتور شدید احتمالا نشتی از پوشش تسمه تایم می باشد. پوشش تسمه تایم توسط یک سری پیچ و مهره محکم شده اما احتمال دارد به مرور زمان شل شود. واشر بین بلوک موتور و پوشش تسمه تایم ممکن است فرسوده یا ترک خورده باشد که در این حالت نشت روغن رخ می دهد. نشتی روغن باعث آلودگی و چرب شدن تسمه تایم شده و می تواند منجر به گرم شدن بیش از حد موتور و تعمیرات بسیار گران شود.
نشانه های ظاهری روی تسمه
بازرسی چشمی یکی از بهترین راه های تشخیص وجود فرسودگی یا پارگی تسمه تایم است. مشاهده ترک های کوچک در تسمه تایم که اگر ترک ها بزرگ شوند رشته های داخلی تسمه دیده می شود. جدا شدن قطعات کوچک یا تکه هایی از تسمه که در موتور می افتند یا مشاهده علائم پوسیدگی و پارگی در لبه های تسمه و یا کشیدگی بیش از حد که اگر تسمه تایم بیش از حد کشیده شده باشد باید تعویض گردد.
کشیدگی زیاد موجب اختلال در عملکرد میل لنگ و سوپاپ ها و بد کار کردن موتور خواهد شد. دندانه های تسمه نباید دچار ساییدگی باشند زیرا بریده شدن دنده ها یا سایش بین دنده ها ناشی از عدم تنظیم صحیح سفتی یا تیز بودن چرخک ها است.
افت فشار روغن و روشن شدن چراغ موتور
با خرابی تسمه تایم فشار زیادی به موتور وارد شده و میزان مصرف روغن افزایش می یابد. این مصرف بیش از حد و غیر طبیعی روغن یکی دیگر از دلایل ایراد در تسمه تایم محسوب می شود. روشن شدن چراغ موتور نشان دهنده بروز یک مشکل در قسمتی از موتور است و یکی از این مشکلات می تواند خرابی تسمه تایم باشد.
چرا تسمه خراب می شود؟
تسمه تایم مانند هر قطعه دیگری عمر مفید مشخصی دارد و در نهایت باید تعویض شود اما عوامل مختلفی می تواند باعث شود که این قطعه زودتر از موعد مقرر فرسوده یا پاره گردد.
در بیشتر موارد تسمه تایم به علت فرسایش طبیعی حین کار از بین می رود. طول عمر متوسط تسمه تایم حدود ۹۵۰۰۰ کیلومتر است. سبک رانندگی یکی از عوامل تاثیرگذار در طول عمر تسمه تایم بوده و یکی از دلایل پاره شدن تسمه تایم رانندگی با سرعت بسیار زیاد است. عدم شتاب گیری ناگهانی و وارد کردن فشار مضاعف به موتور می تواند طول عمر تسمه را افزایش دهد. رانندگی پرشتاب و استفاده نکردن از دنده متناسب با قدرت و سرعت خودرو در خرابی زودتر از موعد تسمه تایم خودرو موثر خواهد بود.
کارکردن خودرو در شرایط سخت
حرکت های کوتاه خودرو به طور منظم یا رانندگی در دمای بسیار پایین یا با موتور سرد باعث خرابی تسمه تایم می شود مثلا تاکسی های شهری که دائم در حال حرکت هستند اما توقف های مکرر دارند و دفعات خاموش و روشن کردن خودرو در آن ها بالاست از جمله مواردی هستند که عمر تسمه تایمشان کم می شود. همچنین رانندگی در مناطق پر از گرد و غبار عمر مفید تسمه تایم خودروتان را کم می نماید.
مشکلات فنی و نصب نادرست
نشت روغن باعث آلودگی تسمه شده که این امر منجر به سایش زودرس تسمه تایم می گردد و همچنین سفتی بیش از حد یا شل بودن تسمه تایم و عدم تنظیم صحیح میزان سفتی و انطباق نادرست می تواند باعث بریده شدن دندانه های تسمه یا سایش بین دنده ها شود.
زمان طلایی تعویض تسمه تایم
تسمه تایم یک قطعه مصرفی است و باید طبق دستورالعمل های سازنده خودرو تعویض شود. عمر مفید تسمه تایم به میزان کارکرد موتور خودرو و همچنین طول زمان استفاده بستگی دارد. معمولاً عمر مفید تسمه تایم بین ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است اما کارشناسان و سازندگان خودرو توصیه می کنند که تسمه تایم را باید هر ۴ تا ۵ سال یک بار تعویض کرد حتی اگر خودرو به کیلومتر تعیین شده نرسیده باشد. برخی مکانیک ها حتی توصیه می کنند که از هر تسمه تایم بیش از ۳ سال استفاده نشود زیرا ماهیت جنس لاستیکی آن با گذشت زمان دچار فرسودگی و پوسیدگی می گردد.
مدل های مختلف پژو مانند ۲۰۶ ۲۰۷ و پارس معمولا هر ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض تسمه تایم دارند ولی برای احتیاط بیشتر در پژو پارس پیشنهاد می شود قبل از رسیدن به ۵۰ هزار کیلومتر تعویض انجام گردد که معمولا حدود ۴ سال طول می کشد. مسافت تعیین شده برای تعویض تسمه تایم پراید توسط سایپا هر ۸۰ هزار کیلومتر و برای خودرو تندر ۹۰ یا همان ال ۹۰ باید پس از هر ۴۵ هزار کیلومتر رانندگی تسمه تایم تعویض شود. فاصله مسافتی تعیین شده برای تعویض تسمه تایم تیبا ۷۰ هزار کیلومتر و رانا روی هر ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به بازدید و تعویض تسمه تایم دارد.
اگر تعویض تسمه تایم را به تاخیر بیندازید یا به علائم خرابی آن بی توجه باشید با پارگی تسمه عوارض بسیار جدی و پرهزینه ای برای موتور به وجود می آید. عوارض ناشی از عدم تعویض یا پارگی تسمه تایم شامل موارد زیر است:
- شکستگی پیستون ها و سوپاپ ها.
- آسیب دیدن بلوک سیلندر.
- آسیب دیدن میل لنگ.
- خاموش شدن ناگهانی و قفل کردن موتور.
- هزینه های هنگفت تعمیرات.
اگر خودروی شما استفاده زیادی دارد یا در شرایط سخت ترافیکی کار می کند ممکن است نیاز به تعویض زودتر از دوره های معمول باشد. برای اطمینان از سلامت خودرو و جلوگیری از تعمیرات پرهزینه می توانید از خدمات تخصصی امداد خودرو آفاق برای تعویض به موقع تسمه تایم بهره مند شوید.
در زمان پاره شدن تسمه تایم چه کنیم؟
پارگی تسمه تایم یک وضعیت اضطراری است که نیاز به اقدام فوری و صحیح دارد تا خسارات جدی به موتور وارد نشود.
فورا خودرو را متوقف و موتور را خاموش کنید
اگر تسمه تایم حین حرکت پاره شد یا احتمال دادید که این اتفاق افتاده است (مثلا با شنیدن صدای ترق ترق یا خاموش شدن ناگهانی) باید فورا ماشین را در جای مناسب متوقف کرده و سریعا موتور را خاموش کنید.
به هیچ وجه استارت نزنید
با تسمه تایم پاره به هیچ وجه نمی توان رانندگی کرد زیرا استارت زدن مجدد می تواند باعث برخورد پیستون ها و سوپاپ ها و صدمات سنگین به موتور شود.
تماس با امداد خودرو معتبر و قابل اطمینان
تعویض تسمه تایم یک کار تخصصی و زمان بر است که باید توسط مکانیک ماهر انجام شود. خودتان نمی توانید این قطعه را عوض کنید. در صورت توقف ناگهانی خودرو و احتمال پارگی تسمه تایم به هیچ وجه استارت نزنید و فورا با شماره های امداد خودرو آفاق تماس حاصل کنید تا از خسارات میلیونی جلوگیری گردد. ما با اعزام خودروبر در اصفهان ماشین شما را به تعمیرگاه های مجاز اعزام خواهیم کرد.
افزایش طول عمر تسمه تایم
برای جلوگیری از خراب شدن زودتر تسمه تایم و افزایش کارکرد آن تا رسیدن به فاصله مسافتی تعیین شده باید یکسری نکات نگهداری را رعایت کرد.
- اجتناب از رانندگی با دور موتور بالا.
- پرهیز از شتاب گیری بی موقع و ناگهانی یا حرکت با دنده مرده.
- استفاده از تسمه تایم باکیفیت و اصلی چرا که کیفیت تسمه تایم نقش مهمی در کارایی و دوام آن دارد.
- برطرف کردن سریع روغن ریزی موتور و جلوگیری از چرب شدن تسمه تایم زیرا آلودگی تسمه به روغن یکی از دلایل اصلی خرابی زودرس است.
- بررسی مرتب وضعیت سلامت تسمه تایم و قطعات مختلف موتور که در ارتباط با تسمه تایم هستند.
تسمه تایم قطعه ای ضروری و حیاتی در عملکرد موتور است که وظیفه هماهنگی حرکت میل لنگ و میل سوپاپ را بر عهده دارد. فرسودگی یا پارگی این قطعه می تواند منجر به آسیب های جدی به موتور و هزینه های هنگفت تعمیر شود.
علائمی همچون شنیدن صدای غیر عادی (تیک تیک جیرجیر) خاموش شدن ناگهانی خودرو در حال حرکت مشکل در روشن شدن موتور کاهش شتاب و قدرت خروج دود غیر طبیعی از اگزوز و مشاهده نشتی روغن در اطراف پوشش تسمه مهم ترین هشدارهایی هستند که نشان دهنده خرابی قریب الوقوع تسمه تایم می باشند.
بدانید که تسمه تایم یک قطعه مصرفی است و باید طبق دستورالعمل های سازنده خودرو (معمولا هر ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یا هر ۴ تا ۵ سال) تعویض شود.
علائم خرابی تسمه تایم را جدی بگیرید و در صورت مشاهده آن ها فورا به مکانیک متخصص مراجعه کنید. در صورت پارگی تسمه به هیچ وجه استارت نزنید و فورا به سراغ خدمات امداد خودرو آفاق بروید. با رعایت این نکات ساده می توانید از خرابی تسمه تایم و خطرات آن جلوگیری و سلامت و طول عمر موتور خودرو خود را حفظ نمایید.
